Aπό το Δίκτυο Νησιωτικών Επιμελητηρίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης - INSULEUR και το Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης ολοκληρώθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία το εξειδικευμένο Εργαστήριο “Βιώσιμος Ενεργειακός Σχεδιασμός Προκλήσεις, ευκαιρίες και εργαλεία για λιμενικούς οργανισμούς και λιμενικά ταμεία’’ στο πλαίσιο του έργου Interreg MED COMPOSE PLUS, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Το διαδικτυακό εργαστήριο, έλαβε χώρα τη Δευτέρα 20.6.2022 με στόχο την επιμόρφωση, ενημέρωση και το διάλογο εκπροσώπων επιχειρηματικών φορέων του λιμενικού κλάδου σε θέματα βιώσιμου ενεργειακού σχεδιασμού και ειδικότερα σε:
- Παραδείγματα και εφαρμογές μέτρων ενεργειακής απόδοσης λιμένων,
- Καλές πρακτικές ενεργειακού σχεδιασμού σε λιμένες,
- Πολιτικές και χρηματοδοτικά εργαλεία για τη μετάβαση προς καθαρή ενέργεια.
Ακολούθησε παρουσίαση της Εργαλειοθήκης COMPOSE (Sustainable Energy Planning Toolbox), η οποία υποστηρίζει τον αποτελεσματικότερο σχεδιασμό έργων βιώσιμης ενέργειας.
Η έναρξη του εργαστηρίου πραγματοποιήθηκε από τον Αντιπρόεδρο του INSULEUR και Πρόεδρο του Επιμελητηρίου Λέσβου, κ. Ευάγγελο Μυρσινιά, ο οποίος επισήμανε την ανάγκη μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των λιμενικών δραστηριοτήτων. Σημειώθηκε επίσης ότι η όποια προκρίνουσα λύση, π.χ. η λύση της ηλεκτροφόρτισης/ ηλεκτροδότησης των πλοίων, θα πρέπει να συνδυάζει την έννοια της βιωσιμότητας τόσο από την πλευρά των διαχειριστών των λιμένων, όσο και από την πλευρά των πλοιοκτητών, και κατ’ επέκταση της αειφορίας με θετικό κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο.
Στη συνέχεια, απηύθυνε χαιρετισμό ο Καθηγητής κ. Θεοχάρης Τσούτσος, Διευθυντής του Εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων της Σχολής Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης, ο οποίος εισήγαγε σε θέματα του βιώσιμου ενεργειακού σχεδιασμού σε λιμενικές εγκαταστάσεις, μιλησε για την χρήση της εργαλειοθήκης COMPOSE στη βιωσιμότητα των έργων και ανέπτυξε τη δραστηριότητα του Εργαστηρίου και του Πολυτεχνείου Κρήτης σε αντίστοιχες καινοτόμες πρωτοβουλίες. 
Κατά τη διάρκεια του Εργαστηρίου πραγματοποιήθηκαν οι εξής εισηγήσεις:
Ο κ. Εμμανουήλ Νικολαΐδης, Επίκουρος Καθηγητής Ναυτιλιακής Οικονομικής στο Frederick University Cyprus παρουσίασε την ευρωπαϊκή στρατηγική και τις ευκαιρίες για το λιμενικό κλάδο, εστιάζοντας στις θεσμικές εξελίξεις, τις τεχνολογικές λύσεις και την οικονομική τους εφικτότητα, προκειμένου να αποτελέσουν λύσεις για τη ναυτιλία και τη λιμενική βιομηχανία.
Ο Καθηγητής κ. Θεόδωρος Συριόπουλος αναφέρθηκε στα χρηματοδοτικά Εργαλεία με έμφαση στην πράσινη ναυτιλία για ενεργειακά-φιλικές προς το περιβάλλον επενδύσεις. Παράλληλα παρουσίασε αναλυτικά στοιχεία για τις πρακτικές που ακολουθούνται στη ναυτιλιακή βιομηχανία σχετικά με τη χρηματοδότηση πράσινων επενδύσεων.
Η Καθηγήτρια κ. Μαρία Λεκάκου και ο Αν. Καθηγητής κ. Γεώργιος Βαγγέλας παρουσίασαν την περίπτωση της Σαντορίνης ως καλή πρακτική σε θέματα διαχείρισης λιμένων, αναφέροντας τα αποτελέσματα του βιώσιμου συμμετοχικού σχεδιασμού και τις αλλαγές που επήλθαν σε σχέση με την ποιότητα ζωής, την δομή της κοινωνίας, τις υποδομές, την εικόνα του προορισμού και το αστικό και φυσικό περιβάλλον της περιοχής αναφοράς.
Ο κ. Φώτης Γεωργάκης, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, παρουσίασε τα αποτελέσματα της μελέτης περίπτωσης για τον εξηλεκτρισμό του Οργανισμού Λιμένα Ηρακλείου, καθώς και τα βήματα που θα ακολουθήσουν για την τελική εφαρμογή του σχεδίου εξηλεκτρισμού του λιμένα βάσει των χαρακτηριστικών της ζήτησης, του λιμένα, αλλά και της φέρουσας ικανότητας του δικτύου.
Ο Δρ. Νίκος Σηφάκης, Μηχανικός Περιβάλλοντος του Εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης αναφέρθηκε σε αντίστοιχες μελέτες περίπτωσης λιμένων μηδενικής ενέργειας σε μικρά και μεσαία λιμάνια, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνάς τους σχετικά με τη μεθοδολογία/ βήματα που πρέπει να εφαρμοστούν προκειμένου ένας λιμένας να καταστεί μηδενικών εκπομπών ρύπων. Aναφέρθηκε σε τέσσερις μελέτες περίπτωσης λιμένων, προτείνοντας τεχνικές λύσεις που σχετίζονταν με έξυπνα συστήματα τεχνικού φωτισμού στο λιμάνι Ρεθύμνου, με τη βέλτιστη διαστασιολόγηση υβριδικού συστήματος ΑΠΕ στο λιμάνι της Σούδας, τη μελέτη συστήματος υδρογόνου & Cold ironing στο λιμάνι της Μήλου, καθώς και τις στρατηγικές έξυπνης διαχείρισης ενέργειας στο λιμάνι του Ηρακλείου.
Η κα Γεωργία Σκινήτη, Μηχανικός Περιβάλλοντος του Εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης παρουσίασε την πρότυπη ολιστική μεθοδολογική προσέγγιση COMPOSE, και τη χρησιμότητά της στο δρόμο για την ενεργειακή μετάβαση, εστιάζοντας στον βιώσιμο ενεργειακό σχεδιασμό των λιμενικών φορέων. Η μεθοδολογία παρουσιάστηκε ως πλήρως εναρμονισμένη με τις πιο καίριες και σύγχρονες Ευρωπαϊκές οδηγίες, με το εργαλείο να εστιάζει στην αξιοποίηση του τοπικού δυναμικού, στο συμμετοχικό σχεδιασμό και τις συμπράξεις τοπικών φορέων, ενώ λαμβάνει υπόψη όχι μόνο τεχνικές, αλλά και τις κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους ενός ενεργειακού έργου. Τέλος παρουσίασε τη διαδικτυακή εργαλειοθήκη Βιώσιμου Ενεργειακού Σχεδιασμού (Sustainable Energy Planning Toolbox, www.reselplan-toolbox.eu) που αναπτύχθηκε από το Εργαστήριο, προκειμένου να υποστηρίξει τους φορείς χάραξης πολιτικής, και τις τοπικές αρχές στον αποτελεσματικότερο σχεδιασμό, δίνοντας έμφαση στη λειτουργία της παρακολούθησης και αξιολόγησης των έργων βιώσιμης ενέργειας, ως μια διαδικασία που στοχεύει σε διορθωτικές κινήσεις, στην επίτευξη των στόχων καθώς και στην επαναλληψιμότητα των έργων.
Ακολούθησε στρογγυλό τραπέζι που συντονίστηκε από τον κ. Θεοχάρη Τσούτσο, Καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης, με τη συμμετοχή του Διευθύνοντος Συμβούλου του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου, κ. Μηνά Παπαδάκη, του Διευθύντος Συμβούλου του Οργανισμού Λιμένος Κέρκυρας, κ. Σπύρου Ζερβόπουλου, του Διευθύνοντος Συμβούλου του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.), κ. Νικολάου Χιωτάκη, του Προέδρου της Ένωσης Μαρινών Ελλάδας & Γενικού Διευθυντής LAMDA Marinas, κ. Σταύρου Κατσικάδη, του Επ. Καθηγητή Ναυτιλιακής Οικονομικής, Δρ Εμμανουήλ Νικολαΐδη και της συνεργάτιδος του INSULEUR, Ναυτιλιακή Οικονομολόγο, Δρ Μαρίνας Μανιάτη. Παρέμβαση επίσης έκανε ο κ. Ευάγγελος Μυρσινιάς, Αντιπρόεδρος του INSULEUR και Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Λέσβου και ο κ. Γεώργιος Ασωνίτης, εκπρόσωπος του φορέα INSULEUR.
Τα θέματα που συζητήθηκαν αφορούσαν τη βιώσιμη ενέργεια, ανάπτυξη, ψηφιοποίηση και ανταγωνιστικότητα των λιμένων βάσει της φέρουσας ικανότητας, τις καλές πρακτικές εφαρμογής μέτρων ενεργειακής απόδοσης των λιμένων, τις προκλήσεις και τα πλεονεκτήματα, τις εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στους λιμένες, τα χρηματοδοτικά εργαλεία που υφίστανται για την υποστήριξη των λιμένων, προκειμένου να προβούν σε αντίστοιχες επενδύσεις, καθώς και τα εμπόδια και τις λύσεις που έχει καταδείξει η διεθνής εμπειρία για την ανάπτυξη μοντέλων ενεργειακού σχεδιασμού στους λιμένες με γνώμονα την έννοια της βιωσιμότητας και της αειφορίας.
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο1 θα βρείτε στην ιστοσελίδα: https://reselplan-toolbox.eu.
1Για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία COMPOSE και COMPOSE PLUS
To έργο COMPOSE PLUS συμβάλλει στο βιώσιμο ενεργειακό σχεδιασμό και την ωρίμανση έργων προς τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, μέσω στοχευμένων δράσεων μεταφοράς τεχνογνωσίας και πρακτικής εμπειρίας και μέσω της υιοθέτησης της εργαλειοθήκης Βιώσιμου Ενεργειακού Σχεδιασμού (Sustainable Energy Planning Toolbox, www.reselplan-toolbox.eu), που αναπτύχθηκε από το Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης, στο πλαίσιο του έργου COMPOSE. Η εργαλειοθήκη υποστηρίζει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους αναπτυξιακούς φορείς, το τεχνικό προσωπικό των τοπικών αρχών που εμπλέκονται στην ανάπτυξη και εφαρμογή τοπικών/περιφερειακών ενεργειακών σχεδίων στον αποτελεσματικότερο σχεδιασμό, υλοποίηση και παρακολούθηση έργων βιώσιμης ενέργειας. Αξιοποιώντας την εργαλειοθήκη οι νησιωτικές περιοχές της Μεσογείου αποκτούν πρόσβαση σε κατάλληλα εργαλεία σχεδιασμού, βάσεις δεδομένων, πρακτικούς οδηγούς και άλλες χρήσιμες πηγές για την αειφόρο ανάπτυξη έργων ΑΠΕ και ενεργειακής απόδοσης, αξιοποιώντας το τοπικό δυναμικό και προωθώντας τις τοπικές αλυσίδες ενεργειακού εφοδιασμού. Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης στο πλαίσιο του προγράμματος Interreg MED. Διαβάστε περισσότερα: https://compose.interreg-med.eu
